در این مقاله از سری مقالات آموزشی آموزشگاه حسابداری آریا تهران به پاسخ سوال ” حسابداری حقوق و دستمزد چیست ” خواهیم پرداخت و در کنار آن، از اهمیت سیستم حسابداری حقوق و دستمزد و ویژگی های یک سیستم حقوق و دستمزد خوب بحث خواهیم نمود.
حسابداری حقوق و دستمزد چیست
معال انگلیسی حسابداری حقوق و دستمزد Payroll accounting بوده و منظور از آن محاسبه دقیق پرداخت هزینه ای است که بابت فعالیت های کارکنان در هر شرکت یا بنگاه اقتصادی پرداخت می گردد. هزینه حقوق و دستمزد بیانگر سهم نیروی کار (کارگر، کارمند) در تولید محصولات یا ارائه خدمات است. به همین منظور این هزینه به عنوان یکی از عوامل حسابداری بهای تمام شده می بایست اندازه گیری، کنترل و تجزیه و تحلیل گردد.
منظور از حقوق، پرداخت هایى است که ماهانه محاسبه و پرداخت می گردد و نوعا مربوط به پرداخت کارمندان است. منظور از دستمزد، پرداختى و هزینه ای است که مبناى محاسبه آن، ساعت است و شیوه پرداخت به کارگران می باشد. بنابراین با توجه با آنچه گفته شد می توان تعرف حقوق و دستمزد را به شکل زیر ارئه کرد
تعریف حقوق و دستمزد طبق قانون کار
آنچه را که در مقابل کار انجام شده توسط کارکنان اداری، مدیران و ارایه کنندگان هر گونه خدمات مشاوره ای بطور ماهانه به آنها پرداخت می شود حقوق و پرداختی به کارگران ماهر و یا ساده را دستمزد می گویند که برحسب روز، ماه و مقدار تولید می باشد. پس می توان گفت:
” حقوق و دستمزد عبارت است از وجوهی که برای کار انجام شده در طی یک مدت معینی پرداخت یا تعهد می شود”
اهمیت حسابدری حقوق و دستمزد
محاسبه و پرداخت حقوق و مزایای کارکنان، یکی از پر اهمیت ترین و در عین حال زمان برترین محاسبات بخش های اداری و مالی هر سازمان و شرکتی است. اگر به روند رقابت اقتصادی روبه رشد صنایع مختلف توجه کنید، خواهید دید که، هر شرکتی و سازمانی که دستمزد کارکنان را به صورتی منظم و با رویه ای یکسان می پردازد و همچنین اطلاعات عوامل را به گونه ای بایگانی کند که علاوه بر دسترسی ساده به آنها، بتوانید گزارشات متنوعی هم از این اطلاعات تهیه کند، از یک سو توانسته میزان رضایت کارکنان را افزایش دهد و از سوی دیگر تعامل با مراجع و سازمان های مرتبط (مانند وزارت دارایی، سازمان بیمه و…) را تسهیل کرده است.
همانطور که گفته شد هزینه نیروی کار، بخش اعظمی از بهای تمام شده تولید کالا و خدمات یک موسسه یا یک واحد اقتصادی را به خود اختصاص می دهد. در واقع هزینه حقوق و دستمزد تأثیر قابل توجه ای بر سود واحد های تجاری خواهد داشت. البته اهمیت حقوق و دستمزد در واحد های مختلف متفاوت است ولی به طور معمول هزینه حقوق دستمزد، قسمتی از درآمد های واحدهای اقتصادی و تجاری را به خود اختصاص می دهد. بنابراین پر واضح است کسانی که مدیریت شرکت ها، موسسات، و ارگانها را بر عهده دارند باید اطلاعات جامع و کافی در این زمینه داشته باشند یا حسابدارن خبره ای را برای این مهم بکارگیری نمایند.
سیستم حقوق و دستمزد چیست
با توجه به تعاریف بالا، سیستم حقوق و دستمزد به سیستمی متشکل از برخی اجزاء گفته می شود که کار اصلی آن محاسبه هزینه های مربوط به حقوق و دستمز است. بطور کلی اجزء سیستم حقوق و دستمزد بدون در نظر گرفتن اینکه، سیستم برای موسسه بازرگانی و خدماتی و یا تولیدی طراحی شده به بخش های زیر طبقه بندی می گردد.
اجزاء و عناصر سیستم حقوق و دستمزد
- دایره کارگزینی
- دایره ثبت ورود و خروج پرسنل
- دایره حسابداری حقوق ودستمزد
ویژگی های سیستم حقوق و دستمزد
- دارای سرعت بالا در جمع آوری اطلاعات کارکرد پرسنل و ارائه به موقع بودن آن است.
- دارای دقت بالا در محاسبه مبلغ قابل پرداخت حقوق و دستمزد پرسنل است.
- دارای روش های کنترلی مناسبی برای جلوگیری از پرداخت وجوه به شکل غیر قـانونی بـه افـراد سـوء اسـتفاده کننده در آن پیش بینی شده است.
مزایای وجود سیستم حقوق و دستمزد چیست
هرچند در حین تعرف حسابداری حقوق و دستمزد چیست به بسیاری مزایای وجود سیستم حقوق و دستمز اشاره شد. اما در زیر بصورت لیستی مختصر به برخی از این مزایا اشاره می کنیم.
- محاسبه دقیق حقوق بر مبنای هر نفر
- پرداختی دقیق بر مبنای ساعت کاری
- محاسبه کسورات حقوق و دستمزد
- بایگانی اسناد مرتبط با پرداخت به پرسنل
آنچه در سیستم حقوق و دستمزد یاد خواهید گرفت
بطوری کلی کسانی که در دوره آموزش حسابداری حقوق و دستمزد شرکت با مفاهیمی زیر آشنا می شوند.
- توان شناخت سیستمهای کنترلی حقوق و دستمزد
- شناخت قوانین بیمه
- شناخت قوانین مالیات مرتبط با حقوق و دستمزد
- شناخت قوانین کار، قانونی همچون، اضافه کاری و مأموریت
- آشنایی با تهیه اسناد و مدارک ثبت لیست های حقوق و دستمزد
- و سایر مواردی که در دوره آموزش حسابداری حقوق و دستمزد با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.
