حساب معین
حساب معین که در انگلیسی با عنوان subsidiary accounts شناخته می شود، به معنی گزارش ریز حساب ها جهت گزارش دهی درون سازمانی می باشد. برای روشن شدن این مفهموم می بایست به توضیحات زیر توجه کنید.
همانطور که در مقاله حسابداری چیست؟ گفته شد، هدف از حسابداری ارائه گزارش گیری مالی و به اصطلاح حسابداری به افراد ذی نفع است. با توجه به این توضیح، به طور کلی ما دو نوع گزارش در حسابداری داریم، گزارش درون سازمانی و گزارش برون سازمانی.
گزارش درون سازمانی گزارشی است که درون سازمان و به مدیر و مسئول مربوطه ارائه می شود. گزارش برون سازمانی هم، همانطور که از اسم آن پیداست گزارشی است که ما به افزاد و ذی نفعان بیرون سازمان ارائه می دهیم. مانند امور مالیاتی ، سازمان تامین اجتماعی ، موسسات مالی و اعتباری و یا سهامدارانی که از بیرون به گزارش نیاز دارند.
حال حساب معین یعنی چی؟!
حساب معین یعنی چی
با توجه به توضیحات بالا، از آنجا که افراد درون سازمان بیشتر نیاز به گزارشات جزئی تر دارند، حسابداران برای ارائه گزارش ها به افراد درون سازمانی عموما گزارش در سطح معین ارائه می نماید. یعنی وقتی حسابی بصورت ریز یا جزء ارئه می شود در واقع معین حساب گزارش شده است.
همین جا خوب است بدانید حساب های معین نیز می توانند بصورت جزءتر ارائه شوند که به آن حساب تفصیلی می گویند.
دفتر معین چیست
دفتر معین همان دفتری است که عملیات حسابداری معین در آن انجام می شود. در یک تعریف کلی می توان گفت دفتر معین یک دفتر کمکی می باشد که حسابهای جزء یک حساب کل، در آن نگهداری و ثبت می شود.
به طور مثال وقتی ما یک حساب کل به نام بدهکاران را با کد ۲۰ ثبت کرده ایم. تمام حسابدارنان باسابقه می دانند که وقتی موسسه ای فعالیت می کند، بدهکاران و بستانکاران آن قطعا یک نفر نیستند، بلکه افراد متعددی وجود دارند که با شرکت معامله کرده و می توانند بدهکار یا بستانکار شرکت باشند.
بنابراین در حسابداری برای نگهداری حساب های جزء یک حساب کل از دفتری به نام دفتر معین استفاده می کنند.
معرفی بیشتر حساب معین در حسابداری
همانطور که گفته شد، ما باید یکسری گزارشات برون سازمانی در اختیار ذینفعان خارجی قرار می دهیم و در حالت کلی ما تمامی حساب های سازمان را نمی توانیم برای حسابهای داخلی استفاده کنیم.
یعنی هیچ مدیری نمیگوید که ما کلاً چقدر طلبکاریم و چقدر بدهکاریم و با استفاده از حساب های کل نمی توانیم گزارش دقیق و همراه با جزییات به مدیران خود ارائه دهیم. پس در نتیجه باید از حساب های معین استفاده کنیم.
به عنوان مثال شما قصد دارید به آموزشگاه حسابداری آریا تهران مراجعه کنید، زمانی که می خواهند به شما آدرس دهند، به شما میگویند تشریف بیاورید جنب مترو توحید. در واقع با این آدرس کلی شما نمی توانید آموزشگاه حسابداری آریا تهران را پیدا کنید.
ولی به عنوان مثال زمانی که یک آدرس کامل در اختیار شما قرار می گیرد یعنی جنب مترو توحید، نبش بن بست شهید حاج رضایی، پلاک ۷۵، واحد ۲، این یک آدرس دقیق همراه با ریز جزئیات است که می تواند شما را به مقصد برساند.
و همانند شکل زیر در این مثال جنب مترو توحید می شود حساب کل، نبش بن بست شهید حاج رضایی می شود حساب معین ، و پلاک ۷۵ ، واحد ۲ می شود حساب تفصیلی، یعنی ریز حساب معین.
پس در حالت کلی محاسبه کردن ریز حساب ها را حساب معین می گویند.
کاربرد حساب های معین در حسابداری
در قسمت قبلی شما با تعریف حساب معین آشنا شدید. همانطور که در تصویر بالا معلوم است، برای تمام حساب های کل، یک حساب معین وجود دارد و در واقع حساب معین به واضح کردن حساب کل می پردازد.
اما در مورد کاربرد حساب های معین در حسابداری باید گفت که در حسابداری کلان یک شرکت، شما وقتی که اسم یک حساب را را ذکر می کنید، در واقع دارید به حساب معین آن اشاره می کنید.
به عنوان مثال ما وقتی می گوییم حساب مربوط به بانک، در واقع منظور ما کدام بانک است؟ حساب ما در کدام بانک قرار دارد، بانک صادرات، بانک ملت، بانک تجارت، و غیره
این اسامی که ذکر می شود در واقع ما داریم حساب های معین مربوط به حسابداری را ذکر می کنیم.
مثلاً حساب صندوق. شما در سازمان خود چند تا صندوق دارید ؟ صندوق یک، صندوق دو، صندوق سه، این اسامی که ذکر می شود در واقع مربوط به حساب های معین صندوق است.
پس در حالت کلی می توان گفت که کاربرد حساب های معین در حسابداری این است که شما بتوانید دقیقتر به حسابرسی مجموعه خود رسیدگی کنید.
انواع حساب معین
همانطور که در دوره آموزرش حسابداری مقدماتی به شما توضیح داده شده، معادله ی حسابداری عبارت است از:
دارایی= بدهی + سرمایه
ما هم بر همین اساس به معرفی انواع حساب معین می پردازیم.
حساب معین دارایی جاری
حساب معین دارایی های جاری که خود به دوسته وجه نقد و یا اموال با قابلیت نقد شوندگی می شوند به شرح زیر است.
- صندوق: وجه نقد موجود در شرکت.
- بانک: بانک هایی که شرکت در آنها حساب دارد.
- تنخواه گردان: برای پرداخت هزینه های خرد شرکت وجهی در اختیار فردی قرار می گیرد. تنخواه گردان، جهت پرداخت هزینه هایی مثل قبوض عمومی، هزینه های پذیرایی و غیره در قبال فاکتور و صورتحساب این هزینه ها میپردازد.
- اسناد دریافتنی: چک هایی که از دیگران می گیریم.
- حساب های دریافتنی: همان طلب ما از دیگران است که سندی (چک)در مقابلش دریافت نکرده ایم.
- پیش پرداخت ها: وجهی که می پردازیم تا در آینده کالا یا خدماتی دریافت کنیم. مثلا در پیش فروش خودرو، شرکت وجهی را می پردازد تا در آینده خودرو بخرد.
- موجودی کالا: کالاهایی که به قصد فروش در انبار نگهداری می شوند.
حساب معین دارایی ثابت
حساب های معین دارایی های ثابت شامل موارد زیر می شوندک
- زمین: قطعات زمین که متعلق به شرکت است. یعنی در سند مالک آن شرکت باشد.
- ساختمان: انواع ساختمان های متعلق به شرکت
- ماشین آلات: ماشین هایی که در خط تولید یا به طور کلی برای اهداف شرکت استفاده می شوند. مانند دستگاه پرس، ماشین چاپ و …
- وسایط نقلیه: خودروهای در اختیار شرکت
حساب معین دارایی های نامشهود
علاوه بر دارایی های ثابت ما یک سری دارایی های نامشهود داریم که غیر دیدنی و ناملموس است. حساب معین این درارایی های نامشهود به شرح زیر است:
- سرقفلی
- حق الامتیازها
- حق الاختراع
- حق الاکتشاف
- برندها
- نرم افزارها
حساب معین بدهی ها
حساب های معین بدهی در ابتدا به دو دسته اصلی زیر تقسیم می شوند:
- بدهی جاری: بدهی که در طول یکسال مالی پرداخت می شود. مثلا شرکت یک وام یکساله گرفته است.
- بدهی بلند مدت: اگر پرداخت بدهی بیش از یکسال طول بکشد بدهی بلند مدت محسوب میشود.
زیر مجموعه بدهی های جاری عبارت است از:
- حساب های پرداختنی (بستانکاران): بدهی شرکت به دیگران
- اسناد پرداختنی: چک های شرکت نزد دیگران
- پیش دریافت ها: وجهی که از دیگران دریافت کرده ایم تا کالا یا خدماتی به آنها ارائه دهیم.
- جاری شرکا: هرگونه واریز یا برداشتی که توسط شرکا انجام میگیرد در این حساب ثبت میشود.
- ذخائر: بدهی هایی که شرکت مبلغ آنها برآورد میکند، مثل: ذخیره مزایای پایان خدمت، ذخیره مالیات بر درآمد
همانطور که گفته شد بدهی های بلند مدت به آن دسته از بدهی ها گفته می شود که در بیش از یک دوره مالی پرداخت خواهند شد. از زیر مجموعه های حساب معین بدهی های بلند مدت می توان به موارد زیر اشاره کرد
- وام های پرداختنی بلند مدت
- اسناد پرداختنی بلند مدت
مثال از شیوه بیان حساب معین در حسابداری
در واقع حساب های معین بالا صرفا طبقه بندی اطلاعات مالی را به صورت کلی به گزارش می کند.
مثلا اگر ما به سه شرکت مختلف بدهی داشته باشیم، در سرفصل بدهی مثلا حساب های پرداختنی، نمی توانیم مجموع تک تک آنها را داشته باشیم و فقط مجموع کل حساب های پرداختنی را خواهیم داشت. پس برای دست یافتن به اطلاعات ریز تر و دقیق تر به یک گزارش و حساب کمکی نیاز داریم.
این حساب، حساب معین است که زیر مجموعه حساب کل است. خیلی ساده و کلی می توان گفت وقتی نام هر حساب کل را بیان کنیم به حساب معین می رسیم. و در واقع با حسب معین چه کسی ها یا چه چیزی هارا معرفی می کنیم.
مثلا در حساب کل حساب های پرداختنی اگر بپرسیم کدام شرکت و نام شرکت را بیاوریم در حقیقت معین را مشخص کرده ایم. مثلا به این شکل:
بدهی جاری— حساب های پرداختنی — حساب های پرداختنی آموزشگاه آریا تهران
اینجا حساب های پرداختنی آموزشگاه آریا تهران حساب معین ما است.
فراموش نکنید که، در حسابداری دستی ما تا همین سطح، حساب ها را تعریف می کنیم ولی در کار با نرم افزار حسابداری، حساب تفصیلی هم بعد از معین خواهیم داشت که باز جزییات بیشتری را بیان می شوند.
نرم افزار حسابداری معین
در بخش های قبلی شما با مفهوم حساب معین آشنا شدید، اما برای انجام حسابداری معین مطمئنا شما به یک سری از نرم افزارهای حسابداری معین نیاز دارید که در این قسمت ما به معرفی نرم افزار حسابداری معین می پردازیم.
نرم افزار های مختلفی برای حسابداری وجود دارد که از جمله بهترین این نرم افزارها میتوان به نرم افزار پشتیبانی آنلاین معین دسک اشاره کنیم.
این نرم افزار با دارا بودن پشتیبانی آنلاین این امکان را به شما می دهد تا در هر کجا که هستید از خدمات پشتیبانی نرم افزار حسابداری معین به صورت آنلاین استفاده کنید
شما می توانید نسخه اصلی نرم افزار حسابداری معین را از شرکت اصلی آن خریداری نمایید.